Search

Vie

Eng

Xây dựng nội lực của cộng đồng

vi Thứ bảy, 21 tháng 10 2006 17:00

Mấy năm gần đây chúng ta vẫn thường nghe rằng lãnh đạo một số nơi cứ tìm mọi cách để địa phương mình được lọt vào danh sách những địa phương nghèo. Điều này trở thành một “hội chứng phụ thuộc”, hay như cách nói của ông Nguyễn Minh Nhị là “tang tóc hóa” mọi việc để được nhận tài trợ.


Chúng ta cứ mãi phụ thuộc ngoại viện mà quên mất việc vận động nguồn lực đang sẵn có hoặc còn tiềm tàng ở ngay chính địa phương mình, cả tài lực, vật lực và nhân lực.

Phụ thuộc quá nhiều vào viện trợ từ bên ngoài sẽ làm mất đi lòng tự hào về mảnh đất mình đang sinh sống, mà lòng tự hào lại là động lực của sự gắn bó và đóng góp công sức cho sự phát triển của địa phương. Phụ thuộc quá nhiều vào viện trợ từ bên ngoài cũng tác hại rất lớn đến vấn đề phát triển bền vững, vì qua các nghiên cứu lượng giá những dự án mà các tổ chức phi chính phủ quốc tế đã thực hiện ở các nước ngoài nghèo, thực tế đã chứng minh rằng khi không còn nguồn viện trợ thì các dự án hay chương trình ở nhiều địa phương cũng giậm chân tại chỗ hoặc thụt lùi và trở lại xuất phát điểm.

Thực chất việc vận động nguồn lực tại cộng đồng không phải là điều gì mới mẻ. Những việc làm như thế đã tồn tại rất lâu đời trong lịch sử phát triển của nước ta, nhưng phần lớn chỉ tập trung giải quyết những vấn đề cấp bách cụ thể chứ chưa được thực hiện như là một phương cách trong kế hoạch lâu dài để phát triển địa phương.

Đề án 31 của tỉnh An Giang là một trong số những chương trình phát triển cộng đồng thành công nhờ dựa trên quan điểm tích cực (“mùa nước nổi” với những cơ hội nuôi trồng chứ không phải là “mùa lũ - mùa khổ”), dựa vào nguồn lực địa phương (kinh nghiệm sẵn có trong dân gian về trồng trọt hoặc đánh bắt trong mùa nước nổi, thu hút khách du lịch bằng những lễ hội chỉ có ở địa phương...) và dựa vào sự lãnh đạo sáng suốt (Nhà nước và nhân dân cùng làm).

Những chương trình như thế cũng có không ít ở các nước. Phát huy nội lực của cộng đồng đã được bắt đầu từ năm 1993 ở Savannah, Grudia, rồi sau đó là ở Chicago, Canada, Brazil, Ecuador, Mexico, Ai Cập, Ấn Độ, Trung Quốc, Ethiopia, Botswana...

Gần đây những thành công này được các nhà khoa học, trong đó có những nhà khoa học ở Coady International Institute, Canada, nghiên cứu và đúc kết thành một phương cách tiếp cận mới trong phát triển cộng đồng gọi là Phát triển cộng đồng dựa vào nội lực (Asset - Based Community - Driven Development hay còn gọi là ABCD), hay có tổ chức còn gọi là Gây dựng tài sản trong cộng đồng (Asset - Building Community Development hoặc Community Asset Building).

“Mới” là vì cách tiếp cận này tránh nhìn cộng đồng ở phần “khuyết” mà bắt đầu từ quan điểm nhìn nhận rằng mọi cộng đồng đều có những thế mạnh và tiềm lực riêng, và các dự án sẽ khởi động từ những nguồn lực đó. ABCD trước hết tìm hiểu và chia sẻ với cộng đồng những thành công mà một cộng đồng đã từng cùng nhau thực hiện.

Sau đó, các thành viên của cộng đồng sẽ cùng nhau xác định những nguồn lực mà cộng đồng của mình đang có, cũng như những cơ hội vẫn còn tiềm ẩn, rồi cùng lập kế hoạch tìm cách tận dụng những cơ hội này để phát triển địa phương. Nếu chúng ta chỉ nhìn vào khó khăn trở ngại thì sẽ thấy rằng khó khăn không bao giờ chấm dứt, đặc biệt là ở những cộng đồng nghèo, chưa giải quyết hết khó khăn này đã lộ ra khó khăn khác, và kết quả là người dân sẽ cảm thấy chán nản và bất lực trước những khó khăn chồng chất rồi sẽ “muốn bỏ xứ mà đi”.

Nhưng nếu chúng ta bắt đầu từ những gì mà cộng đồng đã từng tự hào, những gì cộng đồng đang sẵn có rồi tìm cách phát triển chúng (chỉ với sự hỗ trợ từ bên ngoài khi hết sức cần thiết) thì tiềm lực sẽ lớn dần lên, và những khó khăn trở ngại sẽ nhỏ dần hoặc mất dần tính cấp thời để nhường chỗ cho niềm tự tin mới, năng lực mới. Cách làm này còn vận động được sự tham gia tích cực của các thành viên trong cộng đồng và tạo được trong họ lòng tự hào và sự gắn kết, rất phù hợp với mục tiêu đẩy mạnh “dân chủ cơ sở” và cuộc vận động “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” của nước ta.

Đi cùng với phương cách “phát triển cộng đồng dựa vào nội lực” là những nguyên tắc và công cụ áp dụng mà nếu được trang bị, các cấp địa phương hoặc các tổ chức (thí dụ như Đoàn thanh niên với những chương trình tình nguyện) sẽ giúp ích rất nhiều cho sự phát triển bền vững của cộng đồng. 

Th.S  VÕ HOÀNG YẾN

 

Từ khóa: Bài viết, Chia sẻ, DRD, Hoàng Yến, Phát triển cộng đồng

Tin liên quan

Go to top